یکی از جذاب ترین آلات موسیقی دنیا پیانو است. این ساز تاریخچه و قدمت زیادی دارد و حقایق جذاب متنوعی درباره آن می‌توان یافت. در مقاله امروز روشینا موزیک با هم ۱۲ مورد از جالب‌ترین حقایق پیانو را مرور می‌کنیم. در ادامه با ما همراه باشید.
۱- مخترع پیانو بارتولومئو کریستوفوری است
یکی از جالب‌ترین حقایق پیانو چگونگی به وجود آمدن این ساز شگفت انگیز است. پیانو (که قبلاً فورته پیانو یا پیانو فورته نامیده می‌شد) توسط Bartolomeo Cristofori در اوایل قرن ۱۷۰۰ در ایتالیا اختراع شد.
درست است که پیانوهای آن دوره مانند پیانوهای امروزی پیشرفته نبودند، اما می‌توانستند کارهای مشابهی انجام دهند. فورته پیانوها بسیار پیشرفته‌تر از ساز هارپسیکورد بودند و اغلب از سیم‌های ضخیم‌تر و مکانیسم‌های اکشن چکش (hammer action) استفاده می‌کردند. این پیانوها در پایدار نگه‌داشتن نت‌ها و نواختن شدت (سطوح دینامیکی) مختلف توانا بودند و مانند الان برای اجرا در کنسرت‌ها نیز استفاده می‌شدند.
یکی از پیانوهای ساخت کریستوفوری که از سال ۱۷۲۰ باقی مانده است و هم اکنون در موزه متروپولیتن نیویورک قرار دارد.
۲- برخی از پیانوها بیش از ۸۸ کلید دارند.
در پیانوهای دیجیتال یافتن سازی که ۶۱ کلید یا کمتر داشته باشد، غیر معمول نیست. حتی برخی مدل‌های قدیمی‌تر پیانوهای آکوستیک نیز کلیدهای کمتری نسبت به استاندارد ۸۸ تایی دارند. اینکه پیانوهای کمتر از ۸۸ کلیدی وجود دارند، امری معمول است اما راجع‌به اینکه بعضی از آنها تعداد کلیدهای بیشتری دارند، کمتر صحبت می‌شود.
Bosendorfer یکی از بهترین برندهای پیانو در جهان است که پیانوهای گرند با کلیدهای اضافی تولید می‌کند. از نمونه این سازها، پیانوهایی است که ۹۲ کلید به ناحیه باس کیبورد اضافه شده است. برند Stuart and Sons هم پیانوهایی با ۱۰۲ و ۱۰۸ کلید ساخته‌اند.
شاید علاقه‌مند باشید: برترین برندهای پیانو در جهان
۳- در گذشته پیانو، Pianoforte نامیده می‌شده
اگر اهل مطالعه کتاب‌های تاریخ موسیقی باشید، کلمات جالبی را کشف می‌کنید. یکی از این کلمات فورته پیانو است که به صورت پیانو فورته هم نوشته می‌شود. پیانو فورته در واقع نام اصلی پیانوهاییست که امروزه آنها را می‌شناسیم.
پیانو و فورته کلمات ایتالیایی و به‌ترتیب به‌معنای بلند و آرام هستند. بنابراین پیانو فورته به توانایی این ساز در نواختن صداهای بلند و قوی و آرام و آهسته اشاره دارد که در آن زمان این یک پیشرفت برای سازهای کیبوردی بود. پیانوفورته با مجموعه‌ای از اهرم‌ها و مکانیسم چکش، دینامیک را کنترل و زیر و بمی صدا را حفظ می‌کرد.
۴- اکثر پیانوهای گرند بیش از ۲۰۰ سیم دارند
بیشتر پیانوهای گرند بیش از ۲۰۰ و معمولا حدود ۲۳۰ سیم دارند. با این حال، تعداد سیم‌ها برای تک‌تک کلیدهای ساز یکسان نیست؛ به‌عنوان‌مثال، در مقایسه با نت‌های محدوده میانی و تربل، نت‌های بم پیانو به سیم کمتری نیاز دارند. ۲۳۰ عدد سیم ممکن است برای یک ساز بسیار زیاد به‌نظر برسد، اما هنگامی که درک کنید که سیم‌های پیانو چگونه با چکش‌ها و نت‌ها کار می‌کنند، این عدد کاملاً منطقی خواهد بود:
نت‌های بم ( از A تا اولین اکتاو) فقط یک سیم دارند. در محدوده F بیس تا C میانی کلیدهای پیانو از دو سیم استفاده می‌کنند و از آن‌جا تا زیرترین نت، تعداد سیم‌ها به سه عدد می‌رسد. سازندگان پیانو سیم‌های بیشتری را برای نت‌های بالاتر می‌سازند تا به کیفیت و حجم صدا کمک و نت‌ها را قابل‌شنیدن کند. محل ضربه چکش‌ها نیز در نت‌های بکم و زیر متفاوت است.
۵- ساز پیانو می‌توانند تا حدود ۴۵۰ کیلوگرم وزن داشته باشند
از جالب‌ترین حقایق پیانو، وزن آن است. آیا می‌دانستید برخی از بزرگترین پیانوهای گرندِ کنسرت در جهان تا ۹۹۰ پوند یا ۴۵۰ کیلوگرم وزن دارند؟ به‌همین دلیل به یک تیم ماهر برای حمل و نقل چنین ساز بزرگ و سنگینی نیاز است. نگران نباشید، وزن اکثر پیانوهایی که در خانه داریم بسیار کمتر از این مقدار است.
یک پیانوی گرند بین ۲۸۲ تا ۳۱۲ و پیانوهای دیواری بین ۱۳۶ تا ۲۲۶ کیلو هستند. عوامل زیادی مانند ضخامت و نوع چوب به کار رفته در وزن پیانو دخیل است. دلایل دیگری مانند صفحه چدنی، سیم‌های فلزی، پایه‌های پیانو، درب، چکش‌ها، کلیدهای پیانو و حتی soundboard همگی نقش مهمی در وزن آن دارند.
همچنین بخوانید: گران‌ترین سازهای موسیقی در دنیا
۶- پیانو بعد از جابجایی باید کوک شود
هر زمان که پیانو را جابه‌جا می‌کنید، باید از نو کوک شود. عوامل محیطی و طبیعی مانند رطوبت اثر منفی روی عملکرد قطعات ساز دارند. پس زمانی که پیانو به مکان جدید خود رسید، حداقل یک هفته صبر کنید تا باید با محیط سازگار شود. بلافاصله آن را کوک نکنید!
۷- پیانوهای دیواری و بزرگ، مکانیسم‌های متفاوتی دارند
پیانوهای دیواری و پیانوهای گرند اگرچه ممکن است ظاهر و صدای یکسانی داشته باشند، اما با مکانیسم‌های اکشن کاملاً متفاوتی ساخته می‌شوند و در نتیجه پیانو گرند سریع‌تر از پیانو دیواری خواهد بود. شاید نوازندگان تازه کار متوجه چیزی نشوند، اما یک پیانیست باتجربه می‌تواند فوراً تفاوت را تشخیص دهد.
۸- گران‌ترین پیانو به قیمت ۳/۲۲ میلیون دلار فروخته شده است
هزینه کردن چند صدهزار دلاری برای خرید پیانو غیر معمول نیست. اما وقتی یک پیانو در حراجی به قیمت ۳.۲۲ میلیون دلار فروخته شد، رکورد جدیدی را ثبت کرد. این ساز که تماماً از کریستال ساخته شده است، در بازی‌های المپیک ۲۰۰۸ با نوازندگی Lang Lang پیانیست معروف چینی توانست توجه جهانی را به خود جلب کند.
در ادامه لیستی از چند پیانو گران قیمتی که در طول سال‌ها به فروش رفته‌اند را با هم می‌بینیم:
- Steinway Sound Of Harmony با قیمت ۱.۶۳ میلیون دلار
- Steinway جان لنون ۲.۳۷ میلیون دلار
- Khun Bosendorfer با قیمت ۱.۲ میلیون دلار
- Steinway AlmaTadema D274 با قیمت ۱.۲ میلیون دلار
خواندن مقاله «بهترین پیانیست‌ها در جهان را بشناسیم» را نیز به شما توصیه می‌کنیم.
۹- پیانو بیشترین دامنه صوتی را در بین همه سازها دارد
اکثر سازها می توانند در چندین اکتاو بنوازند، اما گستره هیچ کدام به پیانو نمی‌رسد. یک پیانوی معمولی ۸۸ کلیدی می‌تواند تا ۷ اکتاو بنوازد. پیانوهایی با کلیدهای اضافه‌تر تا ۲ الی ۳ اکتاو بیشتر نیز می‌نوازند. این میزان گسترده‌ترین دامنه صوتی در میان تمامی سازهای موسیقی است و درنتیجه پیانو یک ساز همه کاره محسوب می‌شود که می‌تواند انواعی از آهنگ‌ها را بنوازد و احساسات مختلفی را برانگیزد.
۱۰- پیانو درواقع یک ساز کوبه‌ای است
بحث‌های طولانی و نظرات متفاوتی در این زمینه وجود دارد، اما در واقعیت، پیانو یک ساز کوبه‌ای است؛ چراکه فشار دادن کلید باعث می‌شود چکش به سیم ضربه بزند. این فرآیند شبیه به صداسازی با طبل از طریق ضربه زدن به آن با چوب است.
پیانو را می‌توان به‌عنوان یک ساز زهی نیز در نظر گرفت، اما با توجه به مکانیسم‌های مربوط به نواختن نت و تولید صدا، این ساز کوبه‌ای نیز است.
۱۱- هیچ‌کس نمی‌داند که چرا کلیدهای پیانو سفید و مشکی است
دلایل زیادی در مورد سفید و سیاه بودن کلیدهای پیانو وجود دارد. اما هیچ‌کس دلیل دقیق آن را نمی‌داند. گفته می‌شود که این مورد ممکن است راهی برای کمک به پیانیست در نواختن ساز باشد؛ کلیدهای مشکی برای شکستن الگوی رنگی طراحی شده‌اند تا پیانیست بتواند ببیند که در کدام کلید قرار دارد. نکته دیگر این است که پیانوها عمدتاً با آبنوس و عاج ساخته می‌شدند که به‌طور طبیعی این رنگ‌ها را داشتند.
یکی دیگر از حقایق پیانو این است که در گذشته رنگ‌های کلید پیانو در واقع برعکس بود؛ کلیدهای سفید قبلاً مشکی و کلیدهای سیاه نیز سفید بودند.
۱۲- برخی از پیانوها دو پدال دارند.
تعداد پدال‌ها در پیانوهای مختلف متفاوت است. سازهای کوچکتر ممکن است فقط دو پدال داشته باشند؛ اما پیانوهای بزرگتر مانند پیانو گرند، ۳ پدال دارند. برخی از پیانوها همچنین پدال‌هایی اضافی به نام «پدال تمرین» دارند که صدای ساز را تا حد زیادی کم می‌کند تا باعث اذیت اطرافیان نشود.
جمع‌بندی حقایق پیانو
با خواندن این نوشته حتما شما هم به خارق‌العاده بودن این ساز و تاریخچه آن پی بردید! برای تجربه ساختن یک جعبه موزیکال پیانو شکل، پیانو موزیکال را تهیه کنید و اگر به دنبال یادگیری موسیقی هستید، می‌توانید برای خرید ساز به فروشگاه روشینا موزیک مراجعه کنید. همچنین با تماس با شماره ۰۹۹۸۱۰۴۰۰۷۸ از مشاوره رایگان ما بهره‌مند شوید. شما را به خواندن سایر مقالات نیز دعوت می‌کنیم.