رهبر ارکستر دقیقا چه کار میکند؟

احتمالا در ارکسترهای سمفونیک و دیگر اجراهای گروه‌های بزرگ موسیقی، فردی را دیده‌اید که مقابل نوازندگان می‌ایستد، دست‌هایش را مداوم حرکت می‌دهد و گروه را رهبری می‌کند. شاید بپرسید وظیفه رهبر ارکستر چیست و دقیقا چه کاری انجام می‌دهد؟

نوازندگان حرفه‌ای در نگه‌داشتن زمان، خواندن و اجرای موسیقی تبحر کافی دارند؛ پس آیا واقعا حضور چنین شخصی برای رهبری لازم است؟ اصلا چطور می‌توانیم رهبر ارکستر شوم و حقوق این شغل چقدر است؟ در مقاله امروز روشینا موزیک، با هم درباره رهبر ارکستر و نقش او در اجرا صحبت می‌کتیم.

 

رهبر ارکستر کیست؟

بیشترین سوالی که درباره رهبران ارکستر پرسیده می‌شود این است که آن‌ها چه کاری انجام می‌دهند و آیا واقعا به آن‌ها نیازی داریم؟ پاسخ در یک کلام مشخص می‌شود:‌ بله، رهبران ارکستر در اجراها نقشی حیاتی دارند. در ارکسترهای بزرگ، وظیه رهبر ارکستر به‌عنوان یکی از اعضای اصلی این است که سرعت اجرا، ضرب آهنگ و احساس کلی قطعات را در گروه یکپارچه کند.

با این حال، انتظارات و خواسته‌های رهبر موسیقی ارکستر سمفونیک نسبت به یک رهبر گروه کر متفاوت است؛ چراکه توانایی اعضای گروه آن‌ها با هم فرق می‌کند. شاید فکر کنید که رهبر ارکستر آدمی عجیب است که وسط سالن می‌ایستد و با تکان‌های شدید دست و بدن می‌خواهد توجه همه را به خود جلب کند. اما علت این رفتار بی‌علت نیست؛ کل اجراکنندگان باید رهبر را ببیند و بسیار مهم است که ارتباط با همه اعضا برقرار شود.

علاوه بر یکپارچه نگه داشتن تمپو و سرعت، از آنجا که رهبر کمی از گروه فاصله دارد، بهتر می‌تواند صداها را بشنود و اگر نیاز باشد آن‌ها را اصلاح کند؛ به‌عنوان‌مثال، می‌تواند به سازهای بادی اعلام کند که صدای خود را پایین بیاورند تا صدای سازهای زهی نیز شنیده شود. حرکات بدن یک رهبر می‌توانند انرژی، پویایی و احساسات را منتقل کند که این قدرت زیادی را در دستان آن‌ها قرار می‌دهد. شاید جذاب‌ترین نکته در مورد رهبران ارکستر این است که می‌توانند خلاقیت خود را به کار بگیرند و طرح‌های نوآورانه‌ خود را در موسیقی اعمال کنند.

شاید دوست داشته باشید: علائم نت‌های موسیقی و بهترین روش خواندن آن‌ها

 

نقش و وظیفه رهبر ارکستر چیست؟

رهبر ارکستر، گروه اجرا کننده را به گونه‌ای هدایت می‌کند تا بتوانند به‌طور کامل وارد موسیقی شده و آن را به‌خوبی اجرا کنند. بنابراین نقش یک رهبر موسیقی در ارکستر بسیار شبیه به نقش یک کارگردان در تئاتر یا فیلم است.

رهبران ارکستر باید دانش موسیقی داشته باشند تا بتوانند چندین صفحه نت ارکستر را به‌سرعت بخوانند و تحلیل کنند. همچنین آن‌ها به گوش‌های حساس و عالی نیاز دارند تا وقتی موسیقی در حال اجراست، صدای کلی گروه را بشنوند و همزمان صدای یک ساز یا نوازنده خاص را نیز تشخیص دهند.

علاوه بر این، از نظر دیداری رهبر ارکستر باید بتواند سیگنال‌های واضح و قابل درکی برای نوازندگان بفرستد. در نهایت، و شاید مهم‌تر از همه، یک رهبر ارکستر باید از طریق احساسی توانایی برقراری ارتباط داشته باشد؛ چراکه گاه لازم است با نوازنده انتقادی سازنده در میان بگذارد و گاهی باید در اجرا، تغییرات ظریفی در «حس موسیقی» ایجاد کند.

گفته می‌شود موسیقی‌دانان ماهر و رهبران ارکستر مترونوم درونی دارند که به آنها کمک می‌کند بفهمند آیا نوازندگان کندتر یا سریع‌تر می‌نوازند. اگر فکر می‌کنید این کار سخت نیست بدانید به‌ویژه در اجراهای زنده هماهنگ کردن نوازندگان بسیار چالش‌برانگیز است. گروه ممکن است با افزایش انرژی موسیقی، شروع به سریع‌تر نواختن کند و رهبر باید این تغییر را بشنود و به‌سرعت تصحیح کنند.

همچنین بخوانید: مترونوم چیست و چگونه از آن استفاده کنیم

 

 

چرا ارکستر به رهبر نیاز دارد؟

در اجراهای گروهی موسیقی، نوازندگان مختلف باید هماهنگ و با سرعت یکسان بنوازند. وظیفه رهبر ارکستر نگه داشتن تمپو یا سرعت اجرا است. همچنین شروع دقیق و به‌موقع سازها، به آن‌ها فرصت شنیده شدن را می‌دهد و درصورتی‌که نوازنده در موسیقی غرق شده و حتی برای یک ثانیه تمرکز خود را از دست بدهد، این فرصت طلایی از بین می‌رود. وجود رهبر است که از این اتفاقات جلوگیری می‌کند.

 

تاثیر وجود رهبر ارکستر

حضور رهبر ارکستر و نقش او اساس ارکستر است. او باعث انسجام کل گروه می‌شود و بدون حضور وی، حتی هنرمندان حرفه‌ای نیز برای هماهنگی به مشکل برمی‌خورند. رهبران ارکستر همچنین بخشی‌هایی از موسیقی که به دلشان می‌نشیند را برجسته می‌کنند و تغییرات خلاقانه‌ای ارائه می‌دهند.

بیشتر بخوانید: ۱۱ مورد از حقایق موسیقی که احتمالا نمی‌دانستید

 

 

برای رهبری ارکستر از چه ابزارهایی استفاده می‌شود؟

حال که وظیفه رهبر ارکستر را دانستیم، بیایید ببینیم ابزار آن‌ها چیست. این مورد به سلیقه رهبر بر می‌گردد؛ اما معمولا از دست و یا یک چوب نازک فلزی مخصوص به‌نام baton استفاده می‌کنند. قاعده کلی این است که برای هدایت گروه‌های کوچک‌تر استفاده از دست مفیدتر است؛ زیرا احساسات و الگوی ضرب را بهتر انتقال می‌دهد. با این حال برای رهبری گروه‌های بزرگتر، مثلاً ارکسترهای سمفونیک، چوب بسیار موثرتر است. زیرا در این نوع از اجراها، نوازندگان در حال انجام چند کار به‌صورت همزمان هستند و همچنین معمولا از فاصله دورتری رهبر را دنبال می‌کنند و استفاده از چوب دقت بیشتری را فراهم می‌کند.

همچنین از آن‌جا که رهبر ارکستر باید چندین برگه نت را بخواند، وجود یک پایه نت هم بسیار مفید است. پایه باید در عین داشتن فضای کافی برای برگه‌ها، ارتفاع مناسبی نیز داشته باشد تا چوب را از دید نوازندگان پنهان نکند.

 

حرکات دست رهبر ارکستر به چه معناست؟

در رابطه با حرکات دست و بدن برای هدایت موسیقی، رهبران مختلف معمولا عادت‌های مخصوص خود را دارند. اما این حرکات باید برای نوازنده قابل‌فهم باشند. مثلا برای نمایش پویایی قطعه، ژست‌های بزرگ به همراه نشان دادن الگوی بیت، به‌معنای موسیقی Forte و بلند است و بالا و پایین آوردن دست‌ها انرژی قطعه را مشخص می‌کند.

 

چگونه  رهبر ارکستر شویم؟

شاید شما نیز بخواهید این شغل حساس و جذاب را تجربه کنید. از دو روش می‌توانید رهبر موسیقی شوید:

وارد گروه‌های موسیقی شده و به‌عنوان نوازنده، وظیفه رهبر ارکستر را از نزدیک مشاهده کنید. در این حالت شما چیزهای بسیاری مانند تجزیه و تحلیل نت‌ها، تقویت گوش و نحوه ارتباط با دیگر اعضا را یاد خواهید گرفت و از نزدیک با کار رهبر آشنا خواهید شد. کم‌کم در گروه پیشرفت کنید تا به رهبری برسید.

راه دوم، از طریق دانشگاه و تحصیلات است. بیشتر دوره‌های اختصاصی رهبری موسیقی، فقط در مقطع ارشد ارائه می‌شوند و بنابراین باید مدرک کارشناسی در رشته‌های مرتبط با موسیقی را بگیرید و سپس برای ارشد اقدام کنید. بهتر است حین گرفتن مدرک، تجربه کار عملی نیز کسب کنید. شرکت در کلاس‌های آموزشی که رهبران ارکستر در آن‌ها تدریس می‌کنند هم راهی عالی برای ورود به این شغل است.

 حقوق رهبر ارکستر چقدر است؟

میانگین حقوق رهبر موسیقی در انگلستان در بازه ۱۶,۹۰۰ تا ۲۵,۱۰۰ پوند در سال برای رهبران مبتدی است. رهبران در سطح متوسط حدود ۳۵,۰۰۰ تا۴۰,۰۰۰ پوند و رهبر ارکستر با تجربه معمولاً بیشتر از ۷۰,۰۰۰ پوند در سال درآمد دارند.

همچنین بخوانید: گران‌ترین سازهای موسیقی در دنیا

 

 

جمع‌بندی وظیفه رهبر ارکستر

حالا شما همه چیز را درباره رهبران موسیقی می‌دانید و هنگام مشاهده اجراهای موسیقی قدردان اهمیت و ارزش آن‌ها خواهید بود. برای رهبر ارکستر شدن باید از یادگیری موسیقی شروع کنید و چه راهی جذاب‌تر از خرید ساز و شروع نوازندگی؟ در صفحه فروشگاه روشینا موزیک می‌توانید انواعی از سازها را مشاهده و پس از مشاوره رایگان (تماس با شماره ۰۹۹۸۱۰۴۰۰۷۸) ساز خود را با تضمین کیفیت و قیمت تهیه کنید. در بخش مقالات نیز تعداد زیادی نوشته آموزشی مرتبط با حوزه موسیقی برای خواندن موجود است و پیشنهاد می‌کنیم آن‌ها را از دست ندهید.

 

مقاله پیشنهادی بعدی برای شما: آشنایی با انواع سبک‌های موسیقی در جهان