سازدهنی علیرغم داشتن ظاهری ساده، یکی از آشناترین سازهای زمان ماست. هارمونیکا یا سازدهنی یک ساز بادی است که از فشار هوا برای تولید صدا استفاده می‌کند. در نوشته امروز ما با ۱۴ مورد از حقایق سازدهنی آشنا خواهیم شد و در کنار آن درباره تاریخچه این ساز کوچک و جذاب نیز اطلاعات بیشتری کسب خواهیم کرد. با روشینا موزیک همراه باشید.
۱- هارمونیکا در ابتدا نام متفاوتی داشت
در سال ۱۸۲۱، Chrisitian Buschmann که ۱۶ سال داشت، اولین سازدهنی را اختراع کرد و به ثبت رساند. این هارمونیکا ۲۱ سوراخ داشت؛ اما او نام دیگری روی آن گذاشت: Mundaeoline یا Aura. در سال‌های بعد «آئورای» بوشمان توسط Joseph Richterto اصلاح و به هارمونیکای امروزی تبدیل شد.
همچنین بخوانید: آشنایی با تاریخچه هارمونیکا
۲- هارمونیکا یکی از محبوب‌ترین سازها در سراسر جهان است
در لیست پرفروش‌ترین آلات موسیقی دنیا، سازدهنی در رتبه اول قرار دارد و گیتار در رتبه بعدی است. برای نمونه در ایالات متحده آمریکا، در سال ۲۰۱۹ حدودا ۳ میلیون سازدهنی فروخته شد. این میزان تقریباً یک پنجم فروش جهانی را تشکیل می‌دهد. بنابراین بیشترین تعداد سازدهنی در کشور آمریکا به فروش میرسد.
۳- سازدهنی نام‌های مستعار زیادی دارد
یکی از حقایق جالب سازدهنی نام‌های مختلف آن است. بیشتر مردم از نام‌های دیگر هارمونیکا اطلاعی ندارند؛ اما این ساز را چنگ فرانسوی، gob iron، tin sandwich mouth organ، چنگ بلوز یا هارپ نیز می‌شناسند.
اما چنگ یا هارپ سازی زهی است؛ پس چرا سازدهنی را چنگ می‌نامند؟ به‌نظر میرسد علت آن مکانیسم ساز باشد. سازوکار سازدهنی بسیار شبیه ساز چنگ یهودی یا همان زنبورک است؛ زیرا هارمونیکا از یک قمیش تشکیل شده که بر روی قابی ساده نصب شده است.
۴- برخی از شخصیت‌های تاریخی مهم نوازنده سازدهنی بودند
برخی از شخصیت‌های تاریخی مهم مانند برخی از روسای جمهور ایالات متحده نوازنده سازدهنی بودند و مهارت‌های چشمگیری داشتند. آبراهام لینکلن، کالوین کولیج، رونالد ریگان و جیمی کارتر همگی هارمونیکا می‌نواختند.
جیمی کارتر حتی به همراه ویلی نلسون و بی.بی کینگ در یک کنسرت روی صحنه رفت تا استعداد خود را در سازدهنی نشان دهد.
۵- بسیاری از نوازندگان مشهور نیز هارمونیکا می‌نواختند
بسیاری از نوازندگان معروف، با مهارت‌های سازدهنی خود طرفداران را شگفت زده کردند. برخی از این نوازندگان عبارتند از:
- آلانیس موریست، که در بسیاری از آهنگ‌هایش مانند «دست در جیب من» هارمونیکا را اجرا می‌کند.
- بروس اسپرینگستین به استفاده از سازدهنیِ Marine Band هوهنر معروف بود و تکنوازی محبوب سازدهنی در آهنگ The River از او وجود دارد.
- همچنین شکیرا بارها با نشان دادن مهارت نواختن هارمونیکا روی صحنه، طرفداران را شگفت زده کرده است.
برای مطالعه بیشتر: برترین نوازندگان هارمونیکا در جهان
۶- هارمونیکای دیاتونیک مشهورترین سازدهنی است
اگرچه انواع مختلفی از سازدهنی در بازار موجود است، اما سازدهنی دیاتونیک مشهورترین آن‌هاست. هارمونیکای دیاتونیک را اغلب در فیلم‌ها نیز می‌بینید.
سازدهنی‌های دیاتونیک را فقط در یک کلید (تونالیته) می‌توان نواخت و برای نواختن در کلیدهای دیگر، باید یک ساز کاملا متفاوت بخرید.
۷- همه هارمونیکاها تعداد سوراخ‌های یکسانی ندارند
برای تشخیص سازدهنی می‌توانید تعداد حفره‌های آن را بشمارید. هارمونیکای کروماتیک ۱۲، ۱۴ یا ۱۶ سوراخ دارد و می‌تواند نت‌ها را در هر کلیدی بنوازد و بنابراین چالش نوازندگان دیاتونیک برای خرید سازهای متفاوت، اینجا وجود ندارد.
یک نوع دیگر ترمولو است که که بسیار بزرگ‌تر از سازدهنی‌های قبلی است و ۲۴ سوراخ دارد. هارمونیکاهای کوچک‌تر نیز عرضه شده‌اند. در حال حاضر، کوچکترین سازدهنی، بانوی کوچک (Little Lady) هوهنر است که تنها ۴ سوراخ و ۸ نی دارد.
۸- هارمونیکا یکی از اولین سازهای نواخته‌شده در فضاست
یکی از حقایق سازدهنی این است که جز اولین سازهایی بود که در فضا نواخته شد. در سال ۱۹۶۵، والتر شیرا و تام استفورد، فضانوردان جمینی ۶، نمایشی را در شب کریسمس برگزار کردند و از سازدهنی و زنگوله برای اجرای آهنگ جینگل بلز استفاده کردند. از آن زمان به بعد سازهای دیگری مانند گیتار، نی انبان (Bagpipes)، فلوت و ساکسیفون نیز به فضا ارسال شده‌اند.
۹- هارمونیکاهای چوبی بسیار کمیاب شده‌اند
سازدهنی در ابتدا بیشتر از چوب ساخته می‌شد. اما امروزه پیشتر از جنس از پلاستیک، آلیاژهای فلزی، لوسیت یا نقره هستند. موادی که سازدهنی از آن ساخته شده، تاثیر زیادی در صدایش دارد. اگرچه هنوز هم می‌توان یک سازدهنی تمام چوب خریداری کرد، اما این سازها تخصصی در نظر گرفته می‌شوند و بسیار گران هستند.
همچنین بخوانید: بهترین برندهای هارمونیکا
۱۰- شرکت پیشرو تولید هارمونیکا توسط یک ساعت ساز تاسیس شد
در سال ۱۸۵۷، ماتیاس هوهنر که در تروسینگن آلمان ساعت ساز بود، شروع به ساخت هارمونیکا کرد. او متوجه شد که سازدهنی‌ها به سرعت محبوبیت پیدا می‌کنند و تصمیم گرفت کسب و کار ساعت خود را به یک کارخانه تولید هارمونیکا تبدیل کند. در آن زمان او تنها یک کارگر داشت و می‌توانست ۶۰۰ ساز در سال تولید کند. هوهنر در حال حاضر پیشروترین تولیدکننده سازدهنی در جهان است و سالیانه میلیون‌ها ساز می‌سازند.
برای مطالعه بیشتر مقاله آشنایی با تاریخچه شرکت هوهنر را پیشنهاد می‌دهیم.
۱۱- رکورد بزرگترین گروه هارمونیکا در ۲۰۰۹ ثبت شده است
از جذاب‌ترین حقایق سازدهنی، رکوردهای آن است. در نوامبر ۲۰۰۹، بیش از ۶۰۰۰ نفر در هنگ کنگ برای ثبت رکورد جهانی گینس، برای بزرگترین گروه سازدهنی به یکدیگر پیوستند. آن‌ها به مدت هفت دقیقه با یک ارکستر سازهای زهی نواختند. این مراسم Symphony Under The Stars نام داشت و ۱۵۰۰۰ نفر در آن شرکت کردند.
برای مطالعه بیشتر: آموزش هارمونیکا به زبان ساده برای افراد مبتدی
۱۲- دهه ۶۰ نقطه عطفی برای هارمونیکا بود
در طول دهه ۶۰، استفاده از سازدهنی گسترش پیدا کرد و به جز بلوز، سبک‌های دیگر نیز از آن استفاده کردند. افراد مشهور مختلفی مانند جان لنون و باب دیلن از این ساز محبوب در آثار خود بهره بردند. باب دیلن با ابداع نگهدارنده سازدهنی، می‌توانست همزمان گیتار و هارمونیکا بنوازد. از معروف‌ترین اجراهای او می‌توان به Freight Train Blues، House of The Rising Sun و Talkin’ New York اشاره کرد.
۱۳- میکروفون Bullet عامل درخشش صدای سازدهنی شد
در دهه ۱۹۵۰، لیتل والتر نوازنده سبک بلوز، شروع به استفاده از یک میکروفون مخصوص به نام Bullet کرد و توانست سازدهنی را مستقیما در آن بنوازد؛ در نتیجه صدای بسیار واضح و قدرتمندی از هارمونیکا (حتی در کنار سازهای بلندتری مانند گیتار الکتریک) برای شنوندگان فراهم می‌شد.
۱۴- رکورد گینس طولانی‌ترین مدت نواختن هارمونیکا، ۲۴ ساعت است
در سال ۲۰۰۹، بانی بی در در فریبورگ سوئیس رکورد جهانی گینس را شکست و توانست تنها کسی باشد که ۲۴ ساعت متوالی و بدون استراحت سازدهنی بنوازد.
بانی از این فرصت برای جمع آوری کمک مالی برای مدرسه خود در کامبوج استفاده کرد.
جمع بندی حقایق سازدهنی
هارمونیکا یک ساز فوق‌العاده منحصربه‌فرد و جالب است و برای شروع یادگیری موسیقی نیز استفاده می‌شود. اگر شما هم دوست دارید این ساز را با قیمت مناسب و اطمینان از کیفیت و اصالت تهیه کنید، به فروشگاه روشینا سر بزنید. در بخش مقالات آموزش‌های بسیاری درباره هارمونیکا و دیگر آلات موسیقی برای شما منتشر کرده‌ایم. با تماس با شماره ۰۹۹۸۱۰۴۰۰۷۸ نیز می‌توانید از مشاوره رایگان بهره‌مند شوید.
مقالات پیشنهادی برای شما
راهنمای خرید سازدهنی و نکاتی که باید به آن توجه کنیم
راهنمای نگهداری از هارمونیکا (سازدهنی)
آموزش خواندن تب هارمونیکا
آموزش تعمیر هارمونیکا (سازدهنی)