در دنیای موسیقی و نوازندگی، سازهای مختلفی با قیمت‌های گوناگون وجود دارند. اما شاید تصور اینکه یک هارمونیکا، این سازدهنی کوچک و ظریف، قیمتی معادل هزاران و حتی ده‌ها هزار دلار داشته باشد، دشوار باشد.
تا همین چند دهه پیش، هارمونیکا به عنوان سازی ارزان و در دسترس شناخته می‌شد. اما امروزه، شرکت‌ها روی تولید آنها سرمایه‌گذاری بیشتری کرده‌اند و با بهبود طراحی ساده‌ی آنها، مدل‌های رده بالایی را برای نوازندگان حرفه‌ای ساخته‌اند که قرار است شما را در این بخش با گرانترین سازدهنی دنیا آشنا کنیم.
قدمت ساز موسیقی به ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد، زمانی که سازی چینی به نام «شِنگ» ساخته شد. همانطور که تصور می‌کنید، از آن زمان تا به حال طراحی این ساز تغییرات زیادی کرده است. این موضوع هارمونیکا را حتی از فلوت هم قدیمی‌تر می‌کند. ساختار هارمونیکاهای امروزی شامل قطعات داخلی ظریف و دقیقی است که فراتر از نمونه‌های اولیه‌ی آن است. به همین دلیل، یادگیری نواختن این ساز نیازمند زمان و تمرین بیشتری نسبت به بسیاری از سازهای دیگر است.
هارمونیکاهای باکیفیت نه تنها در طول زمان ماندگار می‌شوند، بلکه ارزش آنها نیز افزایش می‌یابد. استفاده از مواد گران‌بها برای ساخت بدنه و زبانه‌های دست‌ساز منحصر به فرد، قیمت این سازها را بالا می‌برد.
نگاهی به ۱۰ ساز هارمونیکا گران‌قیمت جهان
تنوع هارمونیکا در سراسر جهان بیشتر از آن چیزی است که تصور می کنید، بنابراین قصد داریم در این بخش شما را با ۱۰ مورد از گرانترین هارمونیکا در جهان آشنا کنیم:
۱. سازدهنی حراجی باب دیلن
همه ما باب دیلن را می‌شناسیم (نویسنده، ترانه‌سرا، خواننده و هنرمند تجسمی). مجموعه هارمونیکا های او که به همراه گروه «مارین باند» استفاده می‌کرد و توسط شرکت «هوهنر» ساخته شده بودند، به قیمت ۱۳،۷۵۰ دلار در حراجی به فروش رفت. دلیل اصلی گرانی این نوع سازدهنی، وجود یادداشتی بود که اصالت این مجموعه را تایید می‌کرد. این مجموعه همچنین شامل یک پایه فلزی، فنرهای ضربه‌گیر و بند آویز مخصوص بود.
اصالت این مجموعه با یادداشتی که همراه هارمونیکا فروخته شد، تایید شد. در این یادداشت نوشته شده بود: این‌ها برای تو هستند. کمی فرسوده‌اند، اما هنوز هم خوب کار می‌کنند، باب.
این مجموعه توسط حراجی هریتیج به فروش گذاشته شد و عکسی از باب دیلن در حال استفاده از هارمونیکا و پایه اش نیز ضمیمه شده بود. با وجود کیفیت پایین عکس، شباهت‌های قابل توجهی بین عکس و هارمونیکای فروخته شده دیده می‌شد. همچنین عکسی از خود هارمونیکا به صورت جداگانه ارائه شد تا میزان ساییدگی و فرسودگی آن را که قبل از کنار گذاشتن توسط دیلن ایجاد شده بود، نمایش دهد.
این هارمونیکا به دوره‌ای از فعالیت‌های دیلن تا سال ۱۹۶۱ برمی‌گردد و اعتقاد بر این است که همان هارمونیکایی است که او برای ضبط در آلبوم سال ۱۹۶۰ «هری بلافونته» که دیلن در آن اجرا داشت، استفاده کرده است. جالب است که ببینیم او در آن زمان چقدر دستمزد کمی دریافت می‌کرد، در حالی که بعدها به ثروت هنگفتی رسید و همه چیز از همین هارمونیکا شروع شد.
در واقع می توان گفت این کالای کلکسیونی باب دیلن با قیمتی بیش از ۱۳،۰۰۰ دلار، گرانترین سازدهنی دنیا به شمار می‌رود.
۲. سازدهنی تامبو « شماره ۱۵۲۱، سل نمایان دو دیز باند دلوکس»
شرکت تامبو در سال ۱۹۱۷ در ژاپن تاسیس شد و از آن زمان تاکنون، هارمونیکا های فوق‌العاده‌ای تولید کرده است. هارمونیکا های سل نمایان (G#) به اندازه هارمونیکا های دو بمل (C♭) محبوب نیستند و همین موضوع باعث منحصر به فرد بودن این مدل خاص می‌شود.
شرکت تامبو توجه بسیار زیادی به جزئیات دارد و هارمونیکا های «لی اسکار» را نیز با همان سطح بالای کنترل کیفیت تولید می‌کند. عامل اصلی گرانی این مدل، هزینه مواد اولیه و ساخت آن با کوک سل نمایان است. بسیاری از سازندگان هارمونیکا از ساخت مدل‌های سل نمایان اجتناب می‌کنند، به همین دلیل پیدا کردن این مدل دشوارتر و در نتیجه می توان آنها را جزو گرانترین سازدهنی دنیا دانست.
۳. سازدهنی کروماتیک «هوهنر سیلور کنسرتو»
تفاوت بین هارمونیکا های معمولی و آن‌هایی که برای استفاده در ارکستر طراحی شده‌اند، به تعداد زبانه‌های ساز برمی‌گردد. شرکت هوهنر در این مدل از ۴۸ زبانه استفاده کرده است، در حالی که یک هارمونیکای ارزان‌قیمت معمولی، تنها ۱۰ یا ۲۰ زبانه (در مدل‌های ۱۰ سوراخه) دارد.
شرکت هوهنر از قبل به عنوان یکی از برترین تولیدکنندگان هارمونیکا شناخته شده است. با این حال، آنها برای ساخت این مدل از روکش برنج، روکش نیکل، بدنه و درپوش نقره خالص، استفاده کرده اند. این هارمونیکا بسیار باشکوه و سلطنتی است. این مدل برای سولیست‌های کنسرت طراحی شده است که می‌توانند از هر ۴۸ زبانه آن برای نواختن قطعات مختلف استفاده کنند.
ارزش مادی این نوع سازدهنی حدود ۸،۳۲۱ دلار است که با این شرایط باید سازدهنی کروماتیک را نیز جزو گرانترین سازدهنی دنیا دانست.
۴. سازدهنی سوزوکی مدل M20 Manji 10
سوزوکی یکی از بزرگترین تولیدکنندگان هارمونیکا در ایالات متحده است و به ساخت هارمونیکاهای باکیفیت مشهور است. نکته عجیب این است که سری M20 Manji هنوز در حال تولید است و قیمت آن چندان بالا نیست.
این هارمونیکا یکی از آن یافته‌های نادر است که به ندرت می‌توان نمونه‌ای از آن را پیدا کرد. قدمت آن بیشتر از کارکردش اهمیت دارد و بدون شک برای کلکسیونرها طراحی شده است. سوزوکی هنوز هم هارمونیکاهای ۱۰ حفره‌ای مانند این مدل را تولید می‌کند، اگرچه برخی از مواد آن در طول سال‌ها تغییر کرده‌اند. سازدهنی سوزوکی نیز با قیمت ۷۲۹۱ دلار می تواند در لیست گرانترین سازدهنی دنیا قرار بگیرد.
۵. سازدهنی سوزوکی فولک مستر
از گرانترین سازدهنی دنیا می توان به سازدهنی سوزوکی فولک مستر اشاره کرد که قیمتی حدود ۷۰۷۸ دلار دارد. سوزوکی به طور مداوم تولید محدودی از هارمونیکاها را دارد. هارمونیکا پرمخاطب‌ترین ساز در جهان نیست، اما برخی از عجیب‌ترین کلکسیونرها را به خود جذب می‌کند. این هارمونیکا در کوک F# و با ۱۰ حفره ارائه می‌شود. نواختن آن ساده است و صدایی نسبتاً ابتدایی دارد، اما نکته قابل توجه در اینجا انحصاری بودن آن است.
مشخصات فنی زیادی از این هارمونیکا در دست نیست، به جز اینکه تعداد کمی از این مدل سازدهنی برای فروش پیدا می‌شود. فولک مستر بیشتر به عنوان یک کالای کلکسیونی ارزش دارد تا سازی که برای اجرا خریداری شود.
۶. سازدهنی تک‌کلید امضا شده توسط باب دیلن
هارمونیکاهای تک‌کلید معمولاً گران یا پرمخاطب نیستند، مگر اینکه توسط اسطوره‌ای مانند باب دیلن امضا شده باشند. هارمونیکاهای هوهنر به خودی خود گران هستند، اما با امضای باب دیلن و گواهی اصالت، قیمت آنها به شدت افزایش می‌یابد.
این هارمونیکای تک‌کلید ساده در کوک استاندارد C است و هیچ ویژگی خاصی ندارد، به همین دلیل است که قیمت ۵۰۰ دلاری آن در زمان نگارش این مقاله بسیار چشمگیر است. این نوع هارمونیکاها به طور مداوم در حال گردش نیستند، بنابراین قیمت آنها با گذشت زمان افزایش خواهد یافت.
۷. سازدهنی هوهنر آکورد ۴۸ (Hohner 48 Chord Harmonica)
کمپانی هوهنر در ساخت این ساز فوق‌العاده که ۵۸ سانتی‌متر طول دارد، کیفیت را فدای کمیت نکرده است. در حالی که آنها توجه ویژه‌ای به کیفیت دارند، ۴۸ آکورد نیز برای ایجاد طیف وسیعی از صداها در این ساز تعبیه کرده‌اند. سازدهنی مدل ۴۸ آکورد سازی است که برای نوازندگان حرفه‌ای ساخته شده است، اما اگر واقعاً بتوانید از تمام پتانسیل آن استفاده کنید، قادر خواهید بود تا با نواختن آن، ملودی‌های آسمانی خلق کنید.
شعار غیر رسمی هوهنر معمولاً «کیفیت بالاتر از کمیت» است، اما در این مورد، رویکرد متفاوتی در پیش گرفتند. هارمونیکای ۴۸ آکورد سال‌ها پیش تولید می‌شد، بنابراین در حالی که هنوز تعداد زیادی از آنها در بازار وجود دارد، اما با خرید کلکسیونرها از این تعداد به تدریج کاسته می‌شود و قیمت آن همچنان در حال افزایش است(قیمت فعلی این سازدهنی حدود ۲۳۶۹ دلار است). اگر به زودی یکی از آنها را تهیه نکنید، ممکن است در آینده‌ای نه چندان دور به یکی از گرانترین سازدهنی دنیا تبدیل شود.
۸. هارمونیکا کروماتیک هوهنر آمادئوس:
تنها می‌توان حدس زد که این مدل به افتخار موتسارت نامگذاری شده است، زیرا نام میانی او آمادئوس بود، اما از آنجایی که او به خاطر نواختن هارمونیکا شناخته نشده است، این عنوان کمی مرموز به نظر می‌رسد. این نوع سازدهنی با بدنه‌ای نقره‌ای و طلایی، طراحی ساده‌ای دارد.
نکته‌ی جالب این است که این ساز با وجود کوک استاندارد، بسیار گران‌قیمت است. دلیل اصلی آن، شهرت کمپانی هوهنر در تولید سازهای با کیفیت و تعداد محدود مدل‌های خاص مانند این مورد است. این ساز منحصر به فرد، ظاهری سلطنتی دارد و به لطف داشتن صفحه‌ی لرزاننده (Reed Plate) بسیار محکم، می‌تواند سال‌ها بدون نیاز به تنظیم کوک، صدا را به خوبی نگه دارد از این رو توانسته در لیست گرانترین سازدهنی دنیا با قیمت حدود ۱۷۷۹ دلار قرار بگیرد.
۹. سازدهنی کروماتیک سوزوکی مدل SC-128 Tremolo
سازدهنی کروماتیک سوزوکی مدل SC-128 Tremolo نیز در لیست گرانترین سازدهنی دنیا قرار دارد با قیمت حدود ۱۶۶۵ دلار. کمپانی سوزوکی بر نوآوری تمرکز دارد و این هارمونیکا طیف گسترده‌ای از صداها را ارائه می‌دهد. همچنین تولید انبوه ندارد، که همین موضوع، دلیل افزایش قیمت آن است.
این نوع سازدهنی عمدتاً دست‌ساز بوده و کمپانی سوزوکی تعداد محدودی از این مدل را تولید کرده که تنها تعداد کمی از افراد می‌توانند از آن استفاده کرده و واقعاً از آن لذت ببرند.
۱۰. سازدهنی سوزوکی ارکسترال باس (آکورد)
همانطور که گفتیم، سوزوکی یکی از بهترین تولیدکنندگان هارمونیکا است، اما فعالیت آنها تنها به هارمونیکاهای شخصی محدود نمی‌شود. این هارمونیکای باس آکورد دارای ۴۸ آکورد (دو ردیف ۲۴ تایی) و طراحی ارگونومیکی است که با اندازه‌ی عجیب و غریب شما را شگفت زده می کند.
این مدل از سازدهنی، نمونه خوبی برای خرید است، زیرا قیمت و کارایی خوبی دارد. با مهارت و تنها با یکی از این هارمونیکاها، می‌توانید از موسیقی لذت ببرید.